توضیحات
شَبدَر (نام علمی: Trifolium) جزء مهم‌ترین گیاهان علوفه‌ای خانواده لگومینز (Leguminous) در مناطق معتدل و مرطوب است که از نظر علوفه‌ای و مرتعی دارای ارزش بسیار زیادی است و در تغذیه دام‌ها نقش بسزایی دارند. شبدرها گیاهی سه برگچه‌ای اند و به همین خاطر اسم علمی آنها از دو کلمه لاتین “Tria” به معنی سه و “Folia” به معنی سه بر گچه‌ای گرفته شده‌است. تعداد گونه‌های شبدر در دنیا حدود ۳۰۰ گونه ذکر شده که از این تعداد ۲۵ گونه از نظر کشاورزی مهم است که از این تعداد فقط ۹ گونه آنها از جمله شبدر زیر زمینی به صورت تجارتی کشت می‌شوند. بیشترین پراکنش شبدرها در منطقه مدیترانه است، به طوری که در منطقه اورآسیا ۱۶۰–۱۵۰ گونه، آمریکا ۶۵–۶۰ گونه و در آفریقا ۳۰–۲۵ گونه گزارش شده‌است. بر اساس تحقیقات بانک ژن گیاهی و ذخایر توارثی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تعداد گونه‌های تاکنون شناخته شده شبدر در ایران حدود ۵۴ گونه‌است که از این تعداد دو گونه شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum) و شبدر برسیم (Trifolium alexandrium) به صورت وسیع کشت می‌شوند
خصوصیات کلی شبدرها
تمام شبدرها در آب و هوای خنک بهترین عملکرد را دارند. در بین شبدرها شبدر سفید از همه مقاوم تر است. میزان قند در شبدرها بیش از یونجه‌است و سطح برگ بیشتری نسبت به یونجه دارند اما مقاومت شبدرها به شوری کمتر از یونجه‌است و نیاز آبی شبدرها نیز کمتر از یونجه‌است. البته باید توجه داشت که شبدرها به لحاظ کمیت تولید در سطح پایین‌تری از یونجه قرار دارند و میزان مواد غذایی قابل هضم یونجه از شبدرها بیشتر است. گیاهان علوفه‌ای تیره بقولات از نظر عمق ریشه به شکل زیر هستند: ریشه شبدر سفید<ریشه شبدر قرمز <ریشه شبدر برسیم <ریشه یونجه <ریشه اسپرس.
به صورت کلی تفاوت شبدرها با یونجه این است که:
- برگ یونجه بیضی شکل ولی برگ شبدر گلابی شکل است.
- رنگ برگها در شبدر سبز و شفاف و در یونجه سبز تیره‌است
خواص داروئی
مواد (به اصطلاح ضد تغذیه) موجود در شبدر می‌توانند برای انسان خواص دارویی داشته باشند و مفید باشند مثلاً کومارین موجود در شبدر شیرین و گیاه Ferula badrakema می‌تواند سبب توقف رشد سلول‌های سرطانی مثانه شود. همین‌طور فورمونتین موجود در شبدر قرمز از ارزش دارویی خاصی برخوردار است، آزمایش انجام گرفته در سال ۲۰۱۰ نشان داده‌است که فورموننتین می‌تواند از رشد سلول‌های سرطان سینه در زنان جلوگیری کند، اما مصرف آن سبب مشکلات جنسی در مردان می‌شود.
آفات
۱- شته‌ها (Aphids)
شته‌ها حشرات كوچكي هستند كه از شيره گياه تغذيه مي‌كنند و باعث پيچيدگي برگها و ضعف گياه شده و سرعت رشد آن را كاهش مي‌دهد و باعث كاهش عملكرد مي‌شوند.
۲- سرخرطومي تخمدان (Apion trifoli)
جنس Apion داراي گونه‌هاي متعددي است كه اغلب آنها آفت تخمدان و بذرهاي نرم گياهان علوفه‌اي مانند شبدر و يونجه مي‌باشند.
۳- مورچه (Ant)
اين حشره با جمع‌آوري بذرها در مزرعه و ذخيره آن در لانه خود باعث از بين رفتن يكنواختي تراكم در مزارع شده و عملكرد را كاهش مي‌دهد.
۱- حلزون:
اين آفت جونده درابتداي فصل رشد خسارت زيادي به شبدر واردمي كند كه بايدمبارزه با طعمه مسموم از سم سوين وسبوس انجام شود.
۵-كرم سبزخوار:
اين آفت كه اخيراً‌درمزارع شبدرطغيان كرده ازمزارع برنج منتـــقل ميشود وهمان پروانه تك نقطه اي برنج ميباشد كه مبارزه بالارو آن بايد باسم لاروين وياBt صورت بگيرد.
بيمـاري‌ها
لكه سياه شبدر (Cymadothea trifoli) يكي از بيماريهاي مهم شبدر در ايران است. اين بيماري در تمام جهان به ويژه در مناطق مرطوب و در ماههاي تابستان شيوع دارد. بيماري به برگها صدمه زده و بوته‌هاي بيمار كم‌برگ (كاهش عملكرد كيفي) ميباشد.
– سفيدك حقيقي شبدر Erysiphe polggoni
– پوسيدگي برگ Sclerotinia trifolium
پوسيدگي ريشه Phytophthora meyasporma
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.