توضیحات
سم حشره کش دیازینون (Diazinon) نام مشترک آفت کش های ارگانوفسفره است که برای کنترل حشرات در خاک ، روی گیاهان زینتی ، میوه و سبزیجات استفاده می شود. دیازینون یک ماده شیمیایی سنتتیک است که در حالت خالص روغنی ، بی رنگ و بی بو است که در گذشته به عنوان ماده حشره کش مؤثر در محصولات خانگی و باغی مورد استفاده قرار می گرفت و برای کنترل آفاتی مانند مگس ، کک و سوسک استفاده می شد.
محصولات حاوی دیازینون تحت عنوان نام های مختلف فروخته می شوند که نامهای تجاری بازودین (Basudin) و دیاکاپ (Diacap) رایج ترین آنها هستند. این آفت کش به صورت پودر ، گرانول ، مایع ، کنسانتره ، پوشش دانه و برچسب های گوش در دسترس است.
مکانیسم اثر سم دیازینون
این آفت کش به عنوان حشره کش و کنه کش غیرسیستمیک با اثر تماسی، گوارشی و تنفسی عمل می کند. این سم بر سیستم عصبی تاثیر می گذارد و با مهار آنزیم کولین استراز در سیستم عصبی آفات را از بین می برد.
استیل کولین یک ناقل عصبی است که در فضای بین سیناپسی عمل می کند و موجب تحریک اکسون بعدی می شود. دیازینون در بدن حشره در سیناپس جمع شده و درنتیجه تحریک رشته عصبی بعدی به صورت مستمر ادامه می‌یابد زیرا آنزیم کولین استراز مورد نیاز برای تجزیه استیل کولین در فضای بین سیناپسی و حذف این تحریک توسط دیازینون مهار شده است. این مسئله منجر به از دست رفتن کنترل سیستم عصبی و در نهایت منجر به مرگ حشره می شود.
این حشره کش نفوذی بوده و برای حشراتی که داخل قسمت های چوبی نشده گیاهان زندگی می کنند به خصوص در مورد حشراتی که باعث پیچیدگی برگ می شوند و یا گال ایجاد می کنند، موثر است. از این حشره کش می توان در کنترل آفاتی که در داخل نسوج گیاهی (مینوزها و ساقه خوارها) زندگی می‌کنند ، استفاده کرد.
سم دیازینون در صورت بلع ، تنفس و یا تماس پوستی وارد بدن شده و به سرعت از طریق خون به اندام ها منتقل می شود. این سم پس از رسیدن به کبد و کلیه ها از طریق ادرار و مدفوع از بدن خارج می گردد. بیشتر دیازینون هایی که وارد بدن می شوند ، قبل از خارج شدن از بدن به اشکال شیمیایی دیگر متابولیزه می شوند. این متابولیت ها در آزمایش ادرار حیوانات یا انسان قابل مشاهده هستند.
موارد مصرف سم ديازينون
این سم جهت كنترل طيف گسترده ای از حشرات جونده (برگخوار، ساقه خوار و ريشه خوار) روی گياهان مختلف مثل درختان خزان شونده، مركبات، انگور، زيتون، موز، ذرت، سورگوم، يونجه، پنبه، برنج، نيشكر، آفتابگردان، سويا، چغندر، پسته، خرما، لوبيا، زيتون، چای، غلات، سبزی و جاليزی و گياهان زينتی و جنگلی قابل استفاده است.
علاوه بر این دیازینون روی حشرات خاكزی (به منظور ضد عفونی بذر در مقابل لارو و حشرات بالغ آفت) و مگس های قارچ خوراكی موثر است و برای پرندگان اثر دوركنندگی دارد.
سازگاري و اختلاط
تاكنون گزارشي از بروز حساسيت دیازینون روي گياهان در دز توصيه شده عنوان نشده است ولي ممكن است روي برخي واريته‌هاي سيب ايجاد زنگار نمايد. از نظر اختلاط با تركيبات ديگر نيز، دیازینون با تركيباتي كه داراي مس باشد سازگاري ندارد. دیازینون به اكسيداسيون حساس است، در محلول‌هاي اسيدي به تدريج تجزيه مي‌شود ولي در محلول‌هاي قليايي نسبتاً پايدار است. خاصيت خورندگي روي فلزات دارد.
عوارض دیازینون برای انسان
از آنجا که دیازینون فقط در محیط های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد ، اصلی ترین راه قرار گرفتن در معرض آن از طریق خوردن محصولات سم پاشی شده با این سم است. این آفت کش همچنین ممکن است با رواناب ها و حرکت در داخل خاک از مناطقی که استفاده می شود به آب های سطحی یا آب چاه ها برسد. قرار گرفتن در معرض دیازینون از طریق تماس پوستی و استنشاق نیز در محل استفاده از این سم محتمل است.
قرار گرفتن در معرض این آفت کش به همان روشی که روی سیستم عصبی حشرات تاثیر می گذارد افراد و حیوانات خانگی را تحت تأثیر قرار می دهد. اما علائم و نشانه های ناشی از قرار گرفتن در معرض ممکن است متفاوت باشد. علائم قرار گرفتن در معرض این سم ممکن است در عرض چند دقیقه یا ۱۲-۲۴ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آن رخ دهد. علائم و نشانه های ناشی از قرار گرفتن در معرض مقدار مختصر می تواند چند روز یا حتی چند هفته ادامه داشته باشد. در این مدت بدن مواد شیمیایی مورد نیاز برای عملکرد صحیح سیستم عصبی را جایگزین می کند.
قرار گرفتن در معرض دیازینون از طریق بلع ، تماس پوستی و استنشاق می تواند عوارض عصبی ایجاد کند. این اثرات ممکن است شامل چشمان آبکی ، آبریزش بینی ، یاوه گویی، از بین رفتن اشتها ، سرفه ، پر ادراری ، اسهال ، درد معده و استفراغ باشد. قرار گرفتن در معرض مقادیر بیشتر می تواند باعث علائم و نشانه های شدیدتری از جمله لرزش سر و بدن ، اسپاسم یا سفتی عضلات ، ضعف عضلات یا فلج ، ضربان سریع قلب ، مشکل در تنفس ، تشنج یا کما شود.
به طور کلی ، دیازینون در هنگام استنشاق ، بلعیدن یا وقتی که روی پوست قرار می گیرد سمیت نسبتاً کمی دارد. بنابراین به احتمال زیاد قرار گرفتن در معرض مقدار جزئی آن باعث ایجاد علائم شدید نمی شود. با این حال ، قرار گرفتن در معرض مقدار اندک این سم می تواند باعث تحریک خفیف پوست یا چشم شود.
علائم مسمومیت: سردرد، سرگیجه، اسهال، بی‌حسی و اختلال در بینائی.
کمکهای اولیه: در صورت مسمومیت، تا رسیدن پزشک، مسموم را در هوای آزاد نگهداری نمائید. به مسموم مواد قی‌آور (آب نمک نیمگرم یا محلول پر منگنات) خورانده و این کار را تا بی‌رنگ شدن مایع ادامه دهید.
پادزهر: سولفات آتروپین- توگزوگونین.
دوز مصرف:
| نام محصول | نام آفت | مقدار مصرف |
| چغندرقند | اگروتيس، بيدچغندرقند، مگس و كك چغندرقند، برگخوار مصري، برگخوار كارادرينا و سرخرطومي چغندرقند | ۱ تا ۱٫۵ ليتر در هكتار |
| آفتابگردان و سويا | كرم دانه خوار، كرم طوقه بر | ۱ تا ۲ ليتر در هكتار |
| لوبيا (حبوبات) | اگروتيس (كرم طوقه بر) و كرم دانه‌خوار (هليوتيس) | ۱ تا ۱٫۵ ليتر در هكتار |
| سبزيجات و صيفي‌جات | تريپس، مگس پياز و خربزه، پرودنيا، كارادرينا، هليوتيس، مگس سفيد گلخانه، مگس مينوز | ۱٫۵ تا ۲ ليتر در هكتار |
| چاي | شپشك آرد آلو | ۱ تا ۱٫۵ در هزار (EC60%) |
| نيشكر | سوسك ريشه‌خوار | ۳ تا ۴كيلوگرم (WP)يا ۳۰ تا ۴۰ كيلوگرم (G10%)در هكتار |
| ذرت | اگروتيس (كرم طوقه‌بر)، كرم ساقه‌خوار، كرم دانه‌خوار (هليوتپس) و شته‌ها | ۱ تا ۱٫۵ ليتر در هكتار |
| گندم و جو | سوسك سياه | ۱ ليتر (EC60%) يا ۳۰ تا ۴۰ كيلوگرم (G5)در هكتار |
| پروانه مينوز | ۱ ليتر در هكتار | |
| مو | كرم خوشه‌خوار، زنجره، زنجرك گلسرخ و تريپس | ۱٫۵ تا ۲ در هزار (WP/EC60%) |
| درختان ميوه سردسيري | ليسه سيب، برگخوار و جوانه خوار، پسيل، شته‌ها و پروانه فري، سرشاخه خوار هلو | ۱ تا ۲ در هزار (EC60%) |
| كرم سفيد ريشه | ۳ تا ۳٫۵ ليتر در هكتار | |
| زنبور گوجه و گلابي، سرخرطومي سيب و گلابي، سرخرطومي، مگس گيلاس و كرم سيب، به و آلو | ۱ تا ۱٫۵ در هزار (WP) | |
| برنج | كرم ساقه‌خوار | ۱٫۵ ليتر در هكتار (EC60%)30 كيلوگرم (G5%)در هكتار يا ۱۵ كيلوگرم (G10%)در هكتار |
| كرم ساقه‌خوار سزاميا و برگخوار تك نقطه برنج | ۲ ليتر در هكتار | |
| مركبات | كليه شپشك‌ها | ۱ در هزار (+ روغن) |
| پسته | شپشك‌ها، زنجره، پسيل، سن و پروانه ميوه‌خوار | ۱ تا ۲ در هزار (+ روغن) |
| درختان جنگلي، گياهان غيرمثمره و زينتي | جوانه خوار كاج سوسك‌هاي چوبخوار، كرم سفيد ريشه و شاخك بلند (چنار، نارون، صنوبر) | ۲ در هزار (EC60%) ۳٫۵ تا ۴ ليتر در هكتار |
| زيتون | پسيل، كليه شپشك‌ها و كرم جوانه‌خوار | ۱٫۵ در هزار (EC60%) |
| خرما | شپشك سفيد، شپشك شفاف و ساير شپشك ها | ۱ تا ۱٫۵ در هزار(EC60%) |
| درختان ميوه گرمسيري | پشه گالزاي برگ انبه | ۱ در هزار (EC60%) |
| نخود | اگروتيس (كرم طوقه بر) | ۱ ليتر در هكتار |
| پنبه | اگروتيس (كرم طوقه بر) | ۲ ليتر در هكتار |
| كنجد | پروانه بذر خوار كنجد | ۱٫۵ تا ۲ ليتر در هكتار |
| گلرنگ | مگس گلرنگ، كرم قوزه گلرنگ | ۱ تا ۱٫۵ ليتر در هكتار |
| كلزا | سوسك برگخوار مناب، كك كلزا، كرم طوقه بر، زنبور برگخوار آتاليا | ۱ تا ۱٫۵ ليتر در هكتار |
| توت | شپشك سفيد توت | ۱ در هزار |
گل و گیاه خانگی: 2 میلی لیتر در 2 لیتر
مقاله در مورد دیازینون:
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=118205
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=10564
https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=17341
بیشتر بدانیم:
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.